DẦU THỦY LỰC

Dầu thủy lực - Hydraulic oil

Hoạt động của nhiều máy móc công nghiệp được điều khiển bởi hệ thống thủy lực (hydraulic system), một hệ thống sử dụng chất lỏng để truyền áp lực. Thông thường, dầu bôi trơn và đôi khi nước được sử dụng để truyền áp suất. Dầu bôi trơn không chỉ có tác dụng truyền áp suất và điều khiển dòng chảy mà còn tối thiểu hóa lực ma sát và sự mài mòn của những phần chuyển động và bảo vệ bề mặt kim loại không bị rỉ sét.



Hoạt động thủy lực dựa trên phát hiện của Pascal rằng áp suất trong chất lỏng giống nhau trong mọi hướng và giống như một đòn bẩy thủy lực. 

Thành phần lớn nhất của dầu thủy lực là dầu khoáng được thêm phụ gia để đạt một số tiêu chuẩn đặc biệt. Dầu thủy lực chống mài mòn (Antiwear hydraulic fluid) là lượng dầu thủy lực lớn nhất được sử dụng, chiếm khoảng 80%. Mặt khác, nhu cầu cho dầu chống cháy (fire-resistant fluid) chỉ khoảng 5% tổng thị trường dầu công nghiệp. Dầu chống cháy được phân loại thành dầu nền nước (high water-base fluid), nhũ tương nước trong dầu, glycol và phosphate ester.
Phân loại dầu Thủy lực:
HH
Dầu khoáng tinh chế không có phụ gia
HL
Dầu khoáng tinh chất chứa phụ gia chống gỉ vê chống oxi hóa
HM
Kiểu HL có cải thiện tính chống mòn
HR
Kiểu HL có cải thiện chỉ số độ nhớt
HV
Kiểu HM có cải thiệu chỉ số độ nhớt
HG
Kiểu HM có chống kẹt, chống chuyển động trượt chảy
HS
Chất lỏng tổng hợp không só tính chất chống cháy đặc biệt
HFAE
Nhũ tương dầu trong nước chống cháy, có 20% KL các chất có thể cháy được
HFAS
Dung dịch chống cháy của hóa chất pha trong nước có tối thiểu 80% kl nước
HFB
Nhũ tương chống cháy của nước trong dầu có tối đa 25% kl các chất có thể cháy được
HFC
Dung dịch chống cháy của polyme trong nước, có tối thiểu 35% nước
HFDR
Chất lỏng tổng hợp chống cháy trên cơ sở este của axit phosphoric.
HFDS
Chất lỏng tổng hợp chống cháy trên cơ sở clo-hydrocacon
HFDT
Chất lỏng tổng hợp chống cháy trên sơ sở hỗn hợp HFDR vê HFDS

Những hiểu biết cơ bản về dầu nhớt

Dầu nhớt dùng để bôi trơn các động cơ. Thế nhưng, cả thế kỷ trước đây, con người không hề biết đến loại dầu này, thay vào đó người ta sử dụng mỡ dầu thực vật hoặc mỡ lợn để bôi trơn máy móc. Đối với các động cơ đốt trong, vai trò của dầu nhớt là thực sự quan trọng. Nếu không có nó, động cơ sao có thể hoạt động với năng suất cao, bụi bẩn sẽ làm tắc nghẽn mọi khoảng trống và máy móc không thể chạy trơn tru. Bài viết xin cung cấp tới bạn đọc một số thông tin về dấu nhớt. 
nhung-hieu-biet-co-ban-ve-dau-nhot
Dầu nhớt thường hay dầu nhớt tổng hợp
 
Dù chiếc xe mới mua có thuộc về một nhãn hiệu nổi tiếng hay khả năng chạy đường dài tốt thì chủ nhân của nó vẫn phải cân nhắc tới việc nên chọn loại dầu nhớt nào thì hợp lý hơn. Dầu nhớt thông thường được lấy từ mặt đất,chủ yếu là thành phẩm của thiên nhiên, thường được chiết ra trong quá trình sản xuất dầu khí. Loại dầu này được sử dụng khá nhiều do có chi phí thấp hơn so với dầu nhớt tổng hợp. Loại thứ hai là dầu nhớt tổng hợp. Dầu nhớt tổng hợp có giá cao hơn là do quá trình tạo ra dầu nhớt tổng hợp có liên quan nhiều hơn tới các kỹ thuật hóa học, nó là thành phẩm từ nhiều loại hóa chất.
 

Độ nhớt
 
Những chai dầu động cơ thường có vỏ bìa ghi rất nhiều thông tin, gồm số và chữ khá phức tạp. Vậy những chữ số và chữ cái đó cung cấp thông tin gì? Chúng giúp bạn có thể đánh giá độ nhớt của dầu. Tác dụng cơ bản nhất của dầu nhớt là giảm ma sát nên độ nhớt là chỉ tiêu có ảnh hưởng quan trọng nhất đến chất lượng của một sản phẩm dầu nhớt thương mại. Hiệp hội kỹ sư ô tô (Society for Automobile Engineers – viết tắt là SAE) đã làm một bài kiểm tra độ nhớt của dầu động cơ ở mức nhiệt 210 độ Fahrenheit (98,9 độ C), nhiệt độ thông thường của một động cơ hoạt động bình thường. Thang đánh giá các loại dầu này là từ 20 đến 60. Thông thường, số càng to thì độ nhớt càng lớn và ngược lại. Trên vỏ chai, hai chỉ số khá phổ biến là SAE 20 và SAE30.

Nếu bạn sống ở khu vực khí hậu lạnh, trên vỏ chai sẽ có đôi chút khác biệt. Sau chữ SAE là tiền tố như 5W, 10W hay 15W, 20W. Những số đứng trước chữ “W” dùng để chỉ khoảng nhiệt độ mà loại dầu động cơ đó có độ nhớt đủ để khởi động xe lúc lạnh. Để xác định nhiệt độ khởi động theo ký tự này, bạn chỉ cần lấy 30 trừ đi các số đó nhưng theo nhiệt độ âm. Ví dụ, dầu 10W sẽ khởi động tốt ở -20ºC, dầu 15W khởi động tốt ở -15ºC.
 
Khi nào nên thay dầu nhớt
 
Câu hỏi thường gặp nhất của những người mới sử dụng xe hơi là bao nhiêu lâu thì phải thay dầu động cơ. Trong hàng thập kỷ đã qua, người ta vẫn cho rằng nên thay dầu nhớt khoảng 3000 dặm/ lần, tương đương với khoảng 4828 kilometer. Nhiều người cho rằng cứ ba tháng thay dầu nhớt một lần cũng khá hợp lý. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, các con số trên dường như có thể cải thiện cao hơn rất nhiều. Các xe ô tô hiện đại có thể đi khoảng 5000 đến 10000 dặm (8047 đến 16093 kilometers). Một lưu ý nhỏ là nếu như xe của bạn hay đi rồi lại dừng nghỉ nhiều lần thì bạn nên thay dầu nhớt thường xuyên hơn. Một số ô tô có lắp đèn báo, khi động cơ thiếu dầu nhớt, đèn sẽ sáng, báo hiệu xe cần thay dầu nhớt. Còn phụ thuộc vào khá nhiều yếu tố để đưa ra quyết định có nên thay dầu nhớt hay không. Do đó, không có câu trả lời chắc chắn đúng dành cho tất cả các động cơ.
 
Kiểm tra dầu
 
Đây cũng là một bước quan trọng để bảo trì động cơ. Các bước cần làm để có thể kiểm tra dầu đó là dùng kìm lót giẻ mở que thăm dầu, Lấy giẻ lau sạch que thăm dầu, ấn que thăm trở lại lỗ thăm dầu (không cần vặn gen) và rút que thăm ra quan sát. Nếu giọt dầu từ que thăm còn màu vàng nhạt, loãng to ra một cách từ từ thì dầu còn sử dụng được; còn nếu giọt dầu có màu xám đen, loãng ra nhanh chóng thì đã đến lúc bạn phải đi thay dầu. 
Bài viết mới đề cập tới bạn đọc những thông tin cơ bản nhất về dầu nhớt. Trong điều kiện giá cả leo thang như hiện nay, việc hiểu biết thêm những thông tin để co hẹp tiêu chi hẳn không phải là điều lãng phí. Chúc bạn đọc sẽ sử dụng động cơ và dầu nhớt một cách tiết kiệm và hiệu quả.

9 "LẦM TƯỞNG" VỀ DẦU NHỚT CẦN BIẾT!


Trong ngành công nghiệp ô tô, những hiểu biết về dầu bôi trơn động cơ là một trong những lĩnh vực dễ mau chóng trở nên lạc hậu.

Sau đây là 9 điều mới mẻ về loại dầu nhờn động cơ mà bạn nên "cập nhật" để hiểu rõ hơn.
1. 15.000km mới thay dầu nhờn
Nhiều năm trước, hầu hết các nhà sản xuất ô tô đều khuyên thay dầu nhờn mỗi 5.000km. Quá thời gian này, nhiều khả năng dầu nhờn tích tụ cặn bẩn, mất khả năng bôi trơn có thể dẫn đến giảm công suất hay làm tổn hại động cơ.
Điều này không còn đúng nữa. Dầu nhờn hiện đại được cải thiện về độ bôi trơn, có các phụ gia tẩy rửa, chống lão hóa, chống nhũ hóa. Công nghệ chế tạo động cơ cũng được cải thiện nên phải đến 15.000km mới cần thay đổi dầu nhờn, ngoại trừ trường hợp không bình thường như xe thường xuyên phải chịu tải nặng hay phải ngừng, khởi động liên tục.
Nếu chưa yên tâm với lời khuyên trên đây, chúng ta có thể truy cập vào trang web CheckYourNumber.org do chính phủ bang California thiết lập với mục đích tư vấn khi nào cần thay dầu nhờn xe.
Điển hình là thay dầu nhờn cho Ford F-150 đời 2000 là 5.000mile (8.000km) nhưng F-150 đời 2013 được hường dẫn là 10.000mile (16.000km) mới thay dầu nhờn. Đó là đối với dầu nhờn gốc dầu thô, đối với dầu nhờn tổng hợp có thể tăng khoảng cách sử dụng gấp đôi.
2. Càng nhiều dầu càng tốt?
Đổ dầu nhiều quá mức là điều không tốt, trục khuỷu bị ngập trong dầu sẽ làm tăng lực ma sát khiến công suất động cơ giảm và dầu nhờn bị nóng hơn, tuổi thọ dầu nhờn giảm đi. Ngoài ra dầu nhờn sẽ có nguy cơ bị bắn vào xy-lanh gây nên hiện tượng cháy dầu, làm tổn hại trong hoạt động động cơ.
Có người cho rằng lượng dầu phù hợp với số xy-lanh, động cơ 4 xy-lanh cần 4 lít dầu nhờn. Điều này không hẳn như vậy, hãy đổ dầu theo hướng dẫn sử dụng hoặc căn cứ vào que thăm dầu nhờn, không bao giờ được vượt qua mức tối đa hay thấp hơn mức tối thiểu khắc trên que thăm.
3. Chữ W trong 10W-30 có nghĩa là "weight" (cân nặng)
Khi mua dầu nhờn, quan trọng nhất là bạn phải biết độ nhớt (Viscosity) của dầu nhờn. Độ nhớt tương ứng với kích thước phân tử dầu nhờn. Kích thước phân tử càng nhỏ, dầu nhờn càng linh hoạt, độ nhớt càng thấp, dầu nhờn càng dễ di chuyển đến các chi tiết cần bôi trơn. Dầu nhờn tốt, có độ nhớt vừa phải, độ nhớt quá cao làm dầu khó di chuyển và bôi trơn các chi tiết. Ngược lại nếu độ nhớt quá thấp sẽ mất tính bôi trơn, dầu nhờn sẽ trôi tuột đi như nước, không có tác dụng chống ma sát.
Thật không may, độ nhớt của dầu nhờn lại thay đổi theo nhiệt độ. Càng lạnh, độ nhớt của dầu nhờn càng tăng thêm, càng nóng độ nhớt càng giảm đi. Do vậy các hãng dầu nhờn đã sản xuất loại dầu đa cấp để bảo đảm được độ nhớt của dầu nhờn luôn ở mức cần thiết.
Để đo độ nhớt của dầu nhờn, Hiệp hội Kỹ sư Ô tô (Society of Automotive Engineers-SAE) cho dầu chảy qua 1 ống có đường kính tiêu chuẩn và đếm thời gian dầu chảy từ đầu này đến đầu kia bằng giây. SAE30 có độ nhớt gấp 3 SAE10 và gấp 6 SAE5.
Dầu nhờn đa cấp thường ký hiệu là SAE 10W-30 hoặc SAE 5W-40. Chữ W viết tắt chữ Winter (mùa đông) thể hiện số đo vào mùa đông. Dầu nhờn SAE 10W-30 có độ nhớt như SAE 10 được đo vào mùa đông và độ nhớt SAE 30 đo vào nhiệt độ mùa hè. Hiểu W là weight là không đúng.
Ở Việt Nam, tuy khí hậu không lạnh như mùa đông châu Âu nhưng nên dùng dầu nhờn đa cấp, động cơ sẽ bền hơn do được bôi trơn ngay khi mới khởi động.
4. Thêm phụ gia vào dầu nhờn sẽ làm dầu nhờn tốt hơn và tăng hiệu suất động cơ
Trên thị trường xuất hiện những phụ gia dầu nhờn được quảng cáo là "phục hồi những chi tiết cơ khí đã mòn, động cơ mạnh mẽ như mới!", hoặc những quảng cáo khiêm tốn hơn như "kéo dài tuổi thọ của dầu nhờn".
Thêm phụ gia thương mại vào dầu nhờn cao cấp chỉ như bỏ thêm đường vào nước ngọt. Dầu nhờn cao cấp đã được các hãng sản xuất thêm vào các loại phụ gia với cần thiết để bảo đảm động cơ hoạt động với hiệu suất tối ưu.
Các quảng cáo về phụ gia dầu nhờn đều là chuyện hoang đường ngoại trừ phụ gia cho xe chạy rôđa do các hãng dầu nhờn danh tiếng sản xuất. Nhưng phụ gia rôđa này cũng chỉ cần thiết cho xe rôđa ở tốc độ cao. Phương tiện giao thông thông thường chỉ nên sử dụng dầu nhờn cao cấp do các nhà sản xuất tên tuổi sản xuất, không nên bổ sung phụ gia.
5. Khi dầu nhờn sẫm màu là lúc nên thay
Nếu là người cưng xe, muốn xe luôn luôn hoạt động hoàn hảo và thường xuyên kiểm tra dầu nhờn bằng que thăm dò, khi phát hiện ở đầu que thăm dầu nhờn đã chuyển sang màu sẫm, không còn giữ được màu hổ phách như lúc mới thay, chúng ta cho rằng dầu nhờn quá bẩn và quyết định cần thay dầu nhờn mới. Điều đó đúng không?
Điều này là sai, vì hiện nay trong dầu nhờn được nhà sản xuất bổ sung các chất phụ gia, trong số này có chất tẩy rửa. Phụ gia tẩy rửa hòa tan ngay những muội than đóng ở vách xy-lanh khiến đầu nhờn nhanh chóng hóa thành màu tối. Nhưng điều này không ảnh hưởng đến khả năng bôi trơn và bảo vệ bề mặt kim loại trong động cơ của dầu nhờn.
Tất nhiên đến một lúc nào đó chúng ta phải thay dầu nhờn do dầu đã trở nên bão hòa những hạt vật chất lơ lửng. Tuy nhiên thời gian thay dầu nhờn phải tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất xe chứ không phải căn cứ vào màu sắc dầu nhờn trên que thăm nhớt.

6. Dầu nhờn không bao giờ hỏng
Kẻ thù của dầu nhờn là nhiệt độ. Khi bị nung nóng do động cơ hoạt động, dầu nhờn bị oxy hóa. Mặt khác do những hạt vật chất như muội than, hạt kim loại, nước, axit... sản sinh khi động cơ vận hành, dầu nhờn dần dần trở nên “sệt” hơn, kém khả năng bôi trơn, tệ hơn nữa có thể bít kín lưới lọc. Đây chính là lúc chúng ta cần thay dầu nhờn và bộ lọc dầu nhờn mới.
7. Dầu nhờn tổng hợp có thể gây rò rỉ
Điều này đúng vào thập niên 1970, khi đó dầu nhờn tổng hợp mới ra đời. Loại dầu này có thể làm cho các vòng đệm cao su bị teo lại dẫn đến dầu nhờn bị rò rỉ.
Hiện nay, dầu nhờn tổng hợp đã khắc phục được nhược điểm nêu trên. Do dầu nhờn tổng hợp bền hơn dầu nhờn gốc dầu mỏ nên được dùng để chế tạo dầu nhờn cao cấp. Một số người vẫn lo sợ dầu nhờn tổng hợp có thể bị rò rỉ nên tìm đến dầu nhờn gốc dầu mỏ, đây là một sai lầm.
8. Dầu nhờn tổng hợp đắt hơn
Nếu so sánh giá mỗi lít dầu nhờn chúng ta sẽ thấy giá dầu nhờn tổng hợp đắt hơn dầu nhờn gốc dầu thô.
Nhưng nếu biết rằng dùng dầu nhờn tổng hợp có thể tăng gấp đôi thời gian sử dụng, đồng thời tăng hiệu suất động cơ, giảm tiêu hao nhiên liệu, chúng ta sẽ thấy việc so sánh mức chênh lệch chi phí giữa 2 loại dầu nhờn trở nên vô nghĩa.
9. Tất cả các loại dầu bôi trơn đều giống nhau
Dầu nhờn sử dụng cho động cơ diesel khác với dầu nhờn sử dụng cho động cơ xăng. Dầu sử dụng cho vùng hàn đới cũng khác với nhiệt đới. Sự khác biệt này do độ nhớt và chất phụ gia. Mua loại dầu nào để động cơ hoạt động tốt nên tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất động cơ.